فهرست مطالب
فازهای اصلی پروژه
فاز خرید (Procurement) : در فاز خرید بر اساس مدارکی که در فاز مهندسی تولیدشده است و هر تجهیزی که نیاز است در این پروژه اجرا شود می‌بایست تجهیزاتش در این فاز خریداری شود.
فاز اجرا (Construction) : هر آنچه در فاز مهندسی طراحی‌شده و در فاز تأمین کالا خریداری‌شده در این فاز اجرا می‌شود.
فاز مهندسی (Engineering)
طراحی مهندسی اولین و مهم تـرین بخش اجرای یک پروژه است. مهندسی، واحدها را طراحی می کند؛ لیـست ها، مشـخصات فنـی (Specification) و برگه های مشخصات فنی (Data Sheet) همه تجهیزات و کالاها را تولید می کند؛ و تمام نقشه های مورد نیاز برای نصب تجهیزات در سایت را منتشر می کند.
مهندسی مجموعه متنوعی از تخصص ها را به کار می گیرد: برای مثال فرایند، ایمنی، سیویل، برق، ابزار دقیق و کنترل؛ و تعداد زیادی از فعالیت ها را شامل می شود: از طراحی مفهومی سطح بالا تا تولید نقشه های تفصیلی ساخت و نصب (Fabrication).
زیر فازهای مهندسی
1-مهندسی پایه (Basic Design)
بخشی از فرآیند طراحی است که طی آن سیمای کلی پروژه و همچنین مشخصات اجزای اصلی طرح یا پروژه تعیین می شود.مهندسی
پایه معمولا تحت یک قرارداد خدمات (Service Contract) انجام می شود.
در این فاز یک شرکت به‌عنوان لایسنسور مشخص می‌شود این شرکت مشخص می‌کند: اولاً چه تجهیزاتی برای انجام این پروژه نیاز
است؛ دوماً کارفرما و پیمانکار باید چه‌کاری با چه مشخصات فنی انجام بدهند و چه تجهیزاتی با چه ظرفیتی خریداری کنند تا به اهداف
مدنظرشان برسند. محدوده کاری فاز مهندسی پایه عبارت است از تعریف نمودارهای فرایند، تجهیزات اصلی، پلات پلن (Plot Plan)،
معماری سیستم ها و غیره.
این فاز با صدور مدارک اصلی تعریف کننده مجتمع صنعتی، یعنی مدارکی نظیر:
نقشه های (PFD)، دیاگرام های پایپینگ و ابزار دقیق (P&ID)، جانمایی کلی مجتمع صنعتی (Plot Plan)، مشخصات فنی تجهیزات
اصلی، دیاگرام توزیع برق، نقشه معماری سیستم کنترل فرآیند
2-مهندسی تفصیلی (Detail Design)
پل ارتباطی مهمی بین طراحی پایه و فاز اجرای پروژه می‌باشد.
برای اجرای تجهیزاتی که در مهندسی پایه مشخص‌شده چه نقشه‌ها و چه مدرک‌هایی نیاز است که تولید کنیم. درواقع مهندسی
تفصیلی طراحی نقشه‌ها با مدارک دقیق و با جزئیات بیشتری نسبت به مهندسی پایه ارائه می‌کند.مهندسی تفصیلی به طور نرمال
بخشی از یک قرارداد EPC (مهندسی، ساخت و تامین و یا همان قرارداد کلید در دست) است.
محدوده کاری فاز مهندسی تفصیلی عبارت است از تهیه تمام مدارک مورد نیاز برای تامین و نصب تجهیزات پروژه. شامل مدارک زیر:
مدارک جهت تامین: مشخصات فنی تمام تجهیزات و لیست مقادیر (Bill of quantities) اقلام فله ای (Bulk)مدارک جهت نصب: فونداسیون ها، نقشه های تفصیلی نصب و غیره
شایان ذکر است بعد از تامین تجهیرات پروژه، مهندسی تفصیلی بایست اطلاعات فروشندگان (اطلاعات واقعی تجهیزات که توسط
فروشنده طراحی شده اند) را به کار گرفته و با سایر مدارک و مستندات مهندسی پروژه یکپارچه کند.
عمق جزئیات لازم برای فعالیت های مهندسی مربوط به نصب، فعالیت هایی نظیر سیویل، سازه های فولادی (Steel Structure)،
پایپینگ، برق و ابزار دقیق و نظایر آن، بر اساس تقسیم مسئولیت های توافق شده با پیمانکاران ساخت مشخص می شود؛ مسیر
لوله کشی Pipe Routing، تهیه لیست اقلام (MTO) و تامین این لوله ها توسط این پیمانکار انجام می شود. بنابراین برنامه اجرای
مهندسی (Engineering Execution Plan) بایست شامل ماتریس تقسیم وظایف باشد. همچنین، فعالیت های مهندسی ممکن
است بین مراکز مهندسی نقاط مختلفی از دنیا توزیع شود.
دیسیپلین‌های فاز مهندسی تفصیلی
1- فرایند – Process
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی شیمی هستند.
در شروع فاز مهندسی بخش فرایند است؛ بنابراین بقیه واحدها به اطلاعات بخش فرایند نیاز دارند.
وظیفه بخش فرایند عبارت است از:
هدف‌گذاری واحدهای پایه، تهیه اطلاعات برای سایربخش‌ها، شبیه‌سازی واحد، شناسایی مشکلات، بهینه‌سازی اهداف فرایند واحد
2- تأسیسات – HVAC
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک هستند.
وظیفه بخش تأسیسات عبارت است از: طراحی و محاسبه تأسیسات حرارتی و برودتی است.
3- مکانیک – Mechanical
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک هستند.
وظیفه بخش مکانیک عبارت است از: طراحی و محاسبه اجزاء تجهیزات سیستم‌های مکانیکی
4- لوله‌کشی – Piping
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک هستند.
وظیفه بخش لوله‌کشی عبارت است از: ایجاد ارتباط بین اجزاء و تجهیزات مختلف، انتقال مایعات، گازها و جامدات
5- عمران و سازه– Civil & Structure
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی عمران هستند.
وظیفه بخش عمران عبارت است از: طراحی و محاسبه ساختمان‌های آجری، سازه ای و بتنی، سدها، پل‌ها، حفر تونل و راه‌ها
6- معماری – Architecture
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی معماری هستند و بعضاً دیده‌شده که فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی عمران هم این
کار انجام می‌دهند. وظیفه بخش معماری عبارت است از:
تهیه نقشه‌های معماری، تهیه نقشه‌های معماری با جزئیات برای هر تجهیز، توجه به جنبه‌های زیبایی، روان‌شناسی و فرهنگی
7- برق و ابزار دقیق – Electrical & Instrument
مهندسان این واحد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی برق هستند که کار آن‌ها در اواخر پروژه به اوج می‌رسد.
وظیفه بخش برق عبارت است از طراحی سیستم‌های انتقال انرژی الکتریکی، طراحی سیستم‌های انتقال اطلاعات (آنالوگ و دیجیتال)
وظیفه بخش ابزار دقیق عبارت است از طراحی و کنترل سیستم‌های صنعتی نظیر سنسورها، ترانسمیترها، دستگاه‌های اندازه‌گیری و کنترل‌کننده‌ها
8- ایمنی – Health, Safety and Environment
وظیفه بخش ایمنی عبارت است از: شناسایی خطرات بالقوه جهت حفظ سلامت، ایمنی و محیط‌زیست
سایر – ETC
نسبت به حجم کاری و رویه داخلی هر شرکت متغیر است که ممکن است در بعضی از شرکت‌های مهندسی باشند و در برخی نباشند
ولی معمولاً به تولید مدرک نمی‌پردازند اما در شرکت‌ها وجود دارند؛ در زیر به بخشی از این موارد اشاره خواهیم کرد:
بخش بودجه: در خصوص جذب و نحوه تخصیص بودجه برای شرکت و پروژه کار می‌کند.
بخش شبکه یا فناوری اطلاعات: این واحد وظیفه سازمان‌دهی و به‌روزرسانی تجهیزات شبکه‌ای را بر عهده دارد.
واحد مخابرات: وظیفه اين بخش طراحی سیستم انتقال پیام و اطلاعات میان چند نقطه مانند تلفن است.
واحد متره و برآورد: این واحد برآورد هزینه پروژه‌ها و تحلیل قیمت‌ها در این زمینه را انجام می‌دهد.
واحد نقشه‌کشی: این واحد به تهیه و ترسیم نقشه‌ها می‌پردازد.
واحد انتشارات: انجام کلیه کارهایی که مربوط به چاپ و انتشار را انجام می‌دهد.
واحد اسناد مناقصه: انجام کلیه کارهایی که مربوط به برگزاری یا جلسات مناقصات را انجام می‌دهند.
واحد ماشین‌آلات: این واحد وظیفه نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات را بر عهده دارد.
واحد برنامه‌ریزی: در این واحد برنامه‌ریزی از سه نوع: ۱- کوتاه‌مدت ۲- میان‌مدت ۳- بلندمدت می‌باشد؛ در خیلی از شرکت‌ها همان نفرات و مهندسان برنامه‌ریزی و کنترل پروژه کار این واحد را انجام می‌دهند.
واحد کنترل اسناد: کلیه کارهای مربوط به کنترل ثبت و یا بایگانی اسناد در این بخش انجام می‌شود.